دکتر بهرام عین اللهی در برنامه سلامت باشید-90/3/11
سوال – در مورد درمان های جدید عیوب انکساری چشمی توضیحاتی بفرمایید .
پاسخ – شایع ترین بیماری عیوب انکساری چشم است. هیچ کسی در طول زندگی اش از عینک بی نیاز نیست. اگر ما عینک هم نمی زنیم در یک سنی لازم داریم که عینک بزنیم مثل پیرچشمی که شایع است. عیوب انکساری را می توانیم جزو زندگی انسان بدانیم. بعضی ها از بچگی نیاز به عینک دارند، بعضی ها در جوانی و بعضی هاهم در سن پیری نیاز به عینک دارند. دانشمندان همیشه دنبال این بودند که به طرق مختلف این مشکل را حل بکنند. اولین چیزی که عیوب انکساری را می توانست حل بکند عینک بود. بعد از عینک، لنز را درست کردند که به آن عینک نامرئی می گفتند. با گذاشتن لنز روی عدسی چشم مشکل را حل می کردند تا اینکه دانشمندان راههای جدیدتری پیدا کردند. اولین چیزی که در عیوب انکساری توانست انقلابی ایجاد بکند شخصی بنام فیودروف بود که در روسیه بطور اتفاقی کسی را که دچار تصادف شده بود و قرنیه اش پاره شده بود، متوجه شد که عیوب انکساری او حل شده است و او اصلاح عیوب انکساری را با چاقوی الماس درست کرد. این از بیست و پنج سال پیش شروع شد و او توانست عیوب انکساری را برطرف کند. تا اینکه لیزرهایی کشف شد که می توانست در قرنیه برش ایجاد بکند و این هم به این ترتیب بود که یک افسر ارتش در امریکا لیزر را که برای سلاح استفاده می کردند بطور اتفاقی به چشمش خورد و چشم پزشکی که او را معاینه کرد دید که لیزر توانسته قرنیه او را خراش بدهد و عیوب انکساری او را برطرف کند از آن موقع کشف شد و از آن موقع کاربردی شد.
امروزه انقلاب جدیدی در عیوب انکساری شروع شده و آن استفاده از لیزرهایی است که قبلا در صنعت برای تراش قطعات بسیار ظریف از آن استفاده می شد که اینها می توانند در سطوح بسیار ظریفی عمل کند . هر انرژی که می خواهد وارد چیزی بشود زمان مهم است . یک انرژی ممکن است که در یک ثانیه وارد بشود ، یک انرژی در یک هزارم ثانیه و یک انرژی در یک میلیونیوم ثانیه وارد بشود . دراین لیزر دریک میلیونیوم نانو یعنی در زمان بسیار کوتاه این انرژی وارد می شود .که به آن یک چاقوی جراحی می گویند که نه تنها برای عیوب انکساری استفاده می شود بلکه در پیوند قرنیه ، در برش های قرنیه و انواع و اقسام جراحی های قرنیه می تواند عمل بکند . جالب این ایت که وقتی این برش را می دهد و قرنیه به سرجای خودش برمی گردد ، جدا کردن آن بسیار سخت است زیرا سطح آن بسیار صاف و صیقلی است . این یک تکنولوژی جدید است که در کشورما در حال انجام است .
سوال – آیا مزایا و معایب این درمان های جدید چشمی قبلا آزمایش شده است ؟
پاسخ – روش های جدید یک گردش کار دارد . بعد از اینکه این روش کار انجام شد می توانند از آن به عنوان یک روش مورد تایید استفاده کنند . ممکن است که بعضی از روشها هنوز تایید نشده است ولی بعضی ها می خواهند آنرا ا نجام بدهند . این روش ها ابتدا روی حیوانات انجام می گیرد و بعد اگر موفق بود روی انسانهایی که داوطلب هستند انجام می گیرد و بعد از آن که سیر خودش را طی کرد ، سازمان های تایید کننده ای مختلفی وجود دارند که این روش ها را تایید می کنند مثل سازمان اف دی ای که در امریکا است که این روشها را تایید می کند یا نمی کند . در کشورما روش هایی که استفاده می شود تمام آنها تایید شده از سازمان اف دی ای است یعنی روش هایی نیست که بخواهد به شکل آزمایشی قرار بگیرد . امروزه ما ارتباطات سریعی داریم مثل اینترنت و... ما می توانیم مقالاتی که هنوز چاپ نشده را از طریق اینترنت بگیریم . این ارتباطات باعث می شود که نزدیکی علم بوجود بیاید . امروزه مثل قدیم که نیست که ماهها طول بکشد تا شما آن علم را پیدا بکنید و به آن نزدیک بشوید . این علم حیلی راحت پیدا می شود و این ارتباطات هم باعث شده که همه ی کشورها بهم کمک کنند . اگر کسی ایده ای دارد ، این ایده به افراد دیگر منتقل می شود و افراد دیگر هم می توانند آن ایده را به شکل دیگری انجام بدهند و آنرا به فردی که ایده را داده منتقل بکنند . با تحولی که ما در چشم پزشکی کشورمان داشته ایم ، من می توانم بگویم که چشم پزشکی ما از ازوپا هم بالاتر است و این توان در چشم پزشک های ما وجود دارد .امروزه بیماران از کشورهای مجاور و حتی در کشورهای اروپایی برای درمان خودشان به کشور ما مراجعه می کنند . بنابراین روش هایی که الان انجا می شود روش های مورد تاییدی است که می تواند مشکل مردم را حل بکند .
سوال – بعد از عیوب انکساری چه بیماری در قرنیه شایع است ؟
پاسخ – بیماری قرنیه که در آسیا شایع است بیماری قوز قرنیه است . که ما امروز بیشتر در مورد قوز قرنیه صحبت می کنیم . بعضی از افراد هستند که دید خیلی خوبی دارند و در سن سیزده سالگی و سن بلوغ احساس می کنند که دیدشان دارد کم می شود وتار می بینند و این بصورت باورنکردنی پیشرفت می کند و در بعضی از افراد وقتی به سن بیست و پنج سالگی می رسند ، دو متر بیشتر دید ندارند وعیب انکساری بعضی از آنها با عینک هم رفع نمی شود . قرنیه انسان مثل عدسی جلوی دوربین عکاسی است . این عدسی باید کروی و صاف باشد و انحنای آن باید طوری باشد که تصویر را به خوبی روی فیلم دوربین قرار بدهد .
قرنیه چشم انسان هم همین حالت دارد . اگر قرنیه حالت کروی خودش را از دست بدهد و کم کم مخروطی بشود یا نامنظم بشود در این صورت تصویر دیگر حالت واضح خودش را پیدا نمی کند . قرنیه ممکن است که شدت های مختلفی را به خودش بگیرد . بعضی ها سوال می کنند که چرا قرنیه حالت مخروطی پیدا می کند ؟ در حالت طبیعی وقتی ما دست روی چشم مان بگذاریم چشم مثل یک توپ سفت است علتش بخاطر مایعی است که در داخل چشم وجود دارد و این مایع چشم را سفت می کند مثل توپی که شما آنرا باد بکنی و سفت باشد . این سفتی به جدار وارد می شود مثل اینکه شما توپی را باد می کنید و این توپ باید آنقدر محکم باشد که هوا را نگه دارد . اگر قسمتی از قرنیه ضعیف باشد آن فشاری که به داخل چشم وارد می شود و این فشار باعث می شود که قرنیه تغییر شکل بدهد . اگر یک قسمت لاستیک ماشین ضعیف باشد و شما آنرا باد بکنید می بیند که یک قسمت لاستیک بیرون می زند. همین حالت در چشم ایجاد می شود . خداوند قرنیه انسان را مثل فرش با الیافی از کلاژن بافته است و این از قدرتهای خالق است که این بافت بقدری منظم است که وقتی نور از قرنیه عبور می کند هیچ شکستی پیدا نمی کند . فاصله ی یک الیاف با الیاف دیگر کمتر از طول موج است . و ما براحتی عبور نور را از این الیاف داریم . اگر این الیاف قدرت کافی را نداشته باشند کم کم شروع به قوز کردن می کنند . و بیماری قوز قرنیه را بوجود می آورند . این در سن بلوغ ایجاد می شود و درسن سی سالگی متوقف می شود و بندرت ممکن است که بعد از سن سی سالگی این حالت پیش بیاید . این بیماری واقعا ناتوان کننده است . فرد با عینک هم دید خوبی پیدا نمی کند . دانشمندان توانسته اند که راههای خوبی برای آن انجام بدهند . هنوز ژنی برای قوز قرنیه پیدا نشده است ولی مطالعاتی که ما داشته ایم در بعضی از خانواده ها که آستیگمات شایع بوده است حدود 13 در صد انتقال ارثی را داشته اند ولی ژن مشخص مرتبطی هنوز پیدا نشده است . البته عوامل اکتسابی هم می تواند قوز قرنیه را ایجاد بکند . بعضی از بیماریهایی که قرنیه را ضعیف می کند مثل عفونت ها و التهاب ها که می تواند باعث ایجاد قوز قرنیه بشود .
سوال – در مورد روش های جدید درمان که باعث می شود قوز قرنیه پیشرفت نکند توضیحاتی بدهید .
پاسخ – در درمان های جدید ما سعی می کنیم که این الیاف قرنیه را محکم بکنیم . برای اینکه این الیاف محکم بشود باید نیم ساعت قطره ریبوفلامین که ویتامین ب2 است روی قرنیه تراش داده می ریزیم و بقدری از آن استفاده می کنیم که می توانیم آن نور زرد را در داخل چشم ببینیم . بعد از نیم ساعت ، اشعه ی ماورای بنفش با این ویتامین سطح قرنیه باعث می شود که استحکام در الیاف قرنیه ایجاد بشود و با نیم ساعت قطره و نیم ساعت اشعه که به بیمار داده می شود باعث می شود که قوز قرنیه بیمار پیشرفت نکند . به این روش UBX گفته می شود که در کشور ما پزشکان این را انجام می دهند .
سوال – من 28سال سن دارم . از بچگی قوز قرنیه داشتم . چشم راست ممن از چی من خیلی ضعیف تر است مدتی عینک می زدم ولی الان با عینک دید خوبی ندارم . لنز هارد هم به چشم من نمی خورد و در مورد پیوند قرنیه هم به من گفته اند که ممکن است 50 درصد جواب بدهد . الان واقعا مشکل دید دارم و بیشتراز دو متر جلوتر را نمی بینم . راهنمایی بفرمایید .
پاسخ – قوز قزنیه در سن بلوغ ایجاد می شود . ایشان این قدر دچار مشکل شده اند که نه می توانند از عینک استفاده کننده و نه لنز هارد . اثر لنز هارد به این صورت است وقتی روی قرنیه قرار می گیرد ، یک مقدار قوز را می خواباند و آنرا کروی می کند . بعضیها از آن هم نمی توانند استفاده بکنند . بسته به شدت قوز قرنیه ما راههای مختلفی را داریم . یکی از راههای جدید استفاده از حلقه است که خیلی ظریف است که در انگشت جای می گیرد جنس PMMA آن که با نسج سازگاری دارد . ما این حلقه ها را داخل قرنیه کار می گذاریم . این حلقه ها به اندازه های مختلف جداول مختلفی دارد که به اندازه های مختلف می توان قرار داد که انحنای 90 درجه ، 120درجه ، 160درجه ، 210 درجه دارد و ضخامت حلقه هم از 150 ، 200 ، 300و350 است و بستگی به شدتی که قوز فرد دارد استفاده می شود . این حلقه ها را با شکل های مختلف می شود قرار دارد . حلقه های جدیدی هستند که کاملا گرد هستند و حالت شکاف بین آنرا ندارد و آن هم در همان ضخامت می تواند قرار بگیرد . حلقه در قسمت عمق قرنیه کار گذاشته می شود که هیچ مشکلی برای بیمار ایجاد نمی کند زیرا با نسج بدن سازگار است. در روش دیگر ما برش را به وسیله ی فمتوم لیزرانجام می دهیم . وقتی فرد قوز قرنیه دارد و ما حلقه را در عمق قرنیه قرار می دهیم و با باز شدن حلقه این قوز پایین می آید. وقتی ما حلقه را در جای تنگ قرار بدهیم با باز شدن حلقه از قسمت پایین کشش ایجاد می شود و قوز کم می شود . توام شدن گذاشتن حلقه در داخل قرنیه و تابش اشعه ی ماورای بنفش ، باعث می شود که بیمار بدون پیوند قرنیه ، قوز قرنیه اش اصلاح بشود . این روش ها در دو سال اخیر در دنیا انجاممی شود و نویدی برای آینده است که از روش پیوندی به روش غیر پیوندی تبدیل بشود .
سوال – درمان های جدید نسبت به درمان های قدیم قوز قرنیه ، آیا امکان بازگشت وجود دارد و بهبود حتمی است ؟
پاسخ – این بستگی به سن بیمار و بستگی به این دارد که ما این کار را چه موقع انجام داده باشیم . ما قوز قزنیه را به چهار دسته تقسیم می کنیم . قوز قرنیه خفیف ، متوسط ، شدید و خیلی شدید . این روش ها در قوزهای قرنیه خفیف ، متوسط و اوایل شدید می تواند موثر باشد و جلوی پیشرفت را می گیرد ولی وقتی قوز قرنیه به مرحله ی شدید و خیلی شدید رسید ما باید پیوند انجام بدهیم. در روش فمتو لیزر این کار با کامپیوتر انجام می گیرد و بعد از گذاشتن حلقه خود لیزر محل حلقه را درست می کند . البته به شکل دستی هم می شود این حلقه را درست کرد و حلقه داخل تونلی که ایجاد شده قرار می گیرد که هم می تواند به شکل موضعی و هم به شکل بیهوشی انجام بگیرد . بسته به بیمار از یک یا دحلقه هم می توان استفاده کرد . این حلقه چون در داخل قرنیه جا می گیرد از چشم بیرون نمی آید وبعد از آن نیازی به لنز ندارد . بعد از گذاشتن این حلقه و تاباندن اشعه ی ماورای بنفش و زدن ویتامین ریبوفلامین مشکل بیمار حل می شود . این حلقه داخل چشم می ماند و اثر کششی خودش را انجام می دهد . در دنیا قرنیه قرنیه را به دو روش عمل می کنند . یکی اینکه ما به قرنیه چیزی اضافه کنیم تا استحکام قرنیه را اضافه کند و دیگر اینکه ما قوز را برداریم و از قرنیه هایی که دهنده استفاده کنیم .
سوال – من از بچگی قوز قرنیه داشته ام و عینک دیدم خوب نبود . عمل مایورینگ انجام دادم ولی جواب نگرفتم و دکتر گفته که دوباره باید عمل کنم . راهنمایی بفرمایید .
پاسخ – استفاده از مایورینگ ها کاملا جدیدی است و در کشور ما حدود شش ماه است که از این روش استفاده می شود . برای استفاده از این روش قوز قرنیه باید خفیف ، متوسط یا اول شدید باشد از نظر انحنای قرنیه ما می گوییم که باید زیر 56 باشد و بالای 56 جواب نمی دهد . و بهتر است که از روش های پیوند استفاده بشود . پس در جواب دهی شدت قوز قرنیه مهم است . دیگر اینکه مایورینگ ها باید وسط قرنیه و روی قوز قرار بگیرد و وقتی این طرف تر قرار می گیرد ممکن است که اثر خودش را نداشته باشد و بعضی مواقع باید اینها را جابجا بدهند . به پزشک جراح مراجعه کنند تا مشکل شان را حل کند ولی اگر قوز قرنیه شان شدید باشد باید از پیوند استفاده بشود .
سوال – من 28 سال دارم و چند سال است که از عینک استفاده می کنم و نمره ی چشم من هنوز ثابت نشده است .آیا می توانم عمل لیزیک انجام بدهم ؟ آیا این عمل در دوران بارداری قابل انجام است ؟
پاسخ – بطور کلی در دوران بارداری ما هیچ عملی را توصیه نمی کنیم زیرا تغییرات هورمونی که در همه جای بدن بخصوص در قرنیه ایجاد می شود می تواند در ترمیم زخم موثر باشد . دیگر اینکه اگر فرد دچار عارضه ای بشود ، باید آنتی بیوتیک مصرف بکند و این برای بچه ضرر دارد . پس ما هیچ جراحی را در دوران بارداری توصیه نمی کنیم مگر عمل جراحی اورژانس باشد . عیوب انکساری تا سن هجده سال ثابت می شود ولی در بعضی افراد پیشرفت می کند . ایشان به پزشک مراجعه کنند تا سابقه ی ایشان را بررسی کنند تا ببینند که ایشان نمره ی چشم شان ثابت شده است یا خیر .
سوال – من 38 سال دارم و شماره ی چشم من 6 است . آیا می توانم عمل لیزیک انجام بدهم ؟
پاسخ – ایشان باید مراجعه کنند و آزمایشان لازم انجام بگیرد . باید ضخامت قرنیه مناسب باشد و بیمار زمینه ای مثل قوز قرنیه نداشته باشند که این در عکس ها معلوم می شود منتها کسانی که می خواهند در سن بالا عمل لیزیک بکنند بدانند که پیر چشمی از سن چهل سال شروع می شود اگر کسی در سن 38 ساالگی عمل لیزیک بکند و شماره ی چشمش کامل بشود ، بعد از چهل سال دید این فرد نزدیکش دچار می شود و پیرچشمی پیدا می کند و نیاز به عینک خواهد داشت . البته کسانی هم که عینکی نیستند بعد از چهل سال نیاز به عینک پیدا می کنند . باید به بیمار گفت که بعد از چهل سالگی باید عینک پیر چشمی بزنی و هیچ وقت بی نیاز از عینک نخواهی شد .
سوال – مادرم من عمل کاتاراک انجام داده است . بعد از مدتی لنز داخل چشمشان جمع شده و دیدشان مختل شد . در ضمن ایشان دیابت هم دارند . توصیه ی شما چیست ؟
پاسخ – این اطلاعات ناقص است . دیابت بیماری است که تغییر در شبکیه ایجاد می کند و می تواند بینایی را بسیار کاهش بدهد . ایشان به دکتر فوق تخصص شبکیه مراجعه کنند و اگر مادرشان دچار مشکل درعروق هستند ابتدا توسط لیزر و بعد ممکن است که نیاز به عمل شبکیه داشته باشند تا این اصلاح انجام بشود .
سوال – من 29 سال دارم .نمره ی یک چشم من سه و دیگری شش است . قوز قزنیه هم دارم . آیا می توانم عمل لیزیک انجام بدهم ؟
پاسخ – در قوز قرنیه ما به هیچ وجه عمل لیزیک را توصیه نمی کنیم . زیرا قرنیه خودش نازک است و اگر لیزر کنیم نازک تر می شود و قوز قرنیه تشدید پیدا می کند . اگر ما بطور اتفاقی متوجه نشویم که کسی قوز قرنیه دارد و لیزیک بکند ، این قوز قرنیه خیلی شدیدتر می شود . از روش کراسلینکینگ و گذاشتن حلقه می توان استفاده کرد . در قوز قرینه کاری که ما الان انجام می دهیم و قبلا این کار را انجام نمی دادیم استفاده از لنزهای داخل چشمی است . بعضی اوقات که بیمار قوز شدیدی ندارد و شماره ی بالایی دارد ، ما لنزهایی در داخل چشم کار می گذاریم که این عیب انعکاسی بیمار را برطرف می کند .
سوال – بیماری دیستروفی قرنیه چیست و چه درمانی دارد ؟
پاسخ – هر گونه کدورتی که در قرنیه ایجاد بشود ک جنبه ی ارثی داشته باشد و در هر دو چشم ایجاد بشود ما اینها را دیستروفی قرنیه می نامیم . ممکن است که وقتی شما به قرنیه نگاه بکنی مثل نمک دانه هایی در آن پاشیده شده باشد یابصورت های دیگر باشد که ما انواع و اقسام دیستروفی ها را داریم . اگر دیستروفی باعث کاهش دید شده باشد با پیوند درمان می شود . ولی اگر دیستروفی به اندازه ی کدورت های جزئی باشد احتیاج به درمان خاصی ندارد و مشکلی را ایجاد نمی کند .
سوال – در مورد هزینه قوز قرنیه با روش های جدید آیا بیمه هم این را قبول می کند ؟
پاسخ – این روش های جدید تحت پوشش بیمه ها قرار می گیرند . ما به بیمه گرها می گوییم که قوز قرنیه عمل زیبایی نیست و بیمار واقعا مشکل دارد . کسی که قوز قرنیه دارد واقعا دنیا را نمی بیند و با کسی که می تواند عینک بزند و خوب ببیند فرق دارد . در مراکزی که ما کار می کنیم بیمه های و بیمه های تکمیلی را قبول می کنند .
این روش جدیدی است که ما بجای اینکه پیوند قرنیه کامل را انجام بدهیم ، همه ی قرینه ی را پیوند نمی کنیم و قسمت های اصلی قرنیه را نگه می داریم و قسمت هایی از قرنیه که نازک شده و دچار مشکل است پیوند می کنیم . ما با استفاده از تزریق هوا به داخل قرنیه لایه های قرنیه را از هم جدا می کنیم و لایه های قرنیه برداشته می شود و پیوند انجام می شود .
سوال – بعد از پیوند قرنیه آیا دردی هم وجود دارد ؟
پاسخ – در پیوند قرنیه خیلی دردی وجود ندارد زیرا در پیوند اعصاب قرنیه قطع می شود و وقتی پیوند جدید گذاشته می شود تا اعصاب بیایند و در آن رشد بکنند مقداری طول می کشد . و معمولا اگر بیمار مشکل دیگری پیدا نکرده باشد مثل التهاب و عفونت ، معمولا بیمار دردی را ندارد .
سوال – مشکل انحراف چشم به کدام قسمت چشم برمی گردد و در سنین بالا درمان قطعی دارد یا خیر ؟
پاسخ- وقتی شما با این چشم نگاه می کنید یک تصویر را می بینید و با چشم دیگر یک باز تصویر را می بینید . ولی وقیت دو تا چشم باز است یک تصویر می بینیم نه دوتا تصویر . علتش عضلاتی است که در چشم ها قرار گرفته است و این عضلات توسط مغز هدایت می شوند اگر انیها باهم هماهنگ نباشند انحراف ایجاد می شود .
{jcomments on}