چه زمانی شما و فرزندانتان نیاز به معاینه چشم دارید؟
چشم پزشک یا Ophthalmologist، پزشکی است که علاوه بر گذراندن دوره پزشکی عمومی، دوره تخصصی چشم را هم در مدت چهار سال گذرانده است. طی دوره تخصصی در مورد روش‌های تشخیصی و درمانی بیماری¬های چشم، از تعیین شماره عینک و لنز تماسی گرفته تا جراحی‌های مختلف و پیچیده آموزش می‌بیند. برخی چشم‌پزشکان بر اساس علاقه به بخش خاصی از چشم، دوره فلوشیپ را نیز می‌گذرانند و در آن بخش تجربه بیشتری کسب می‌نمایند.
بسیاری از بیماری¬های چشم در مراحل اولیه، علامت واضحی ندارند و فرد اطلاعی از ابتلاء به بیماری نداشته و به همین علت به موقع به پزشک مراجعه نمی‌نماید. بنابراین بهترین راه برای تشخیص به موقع بیماری‌های چشم و اطمینان از سلامت آنها در طول عمر، معاینات منظم دوره‌ای توسط چشم‌پزشک می‌باشد. وجود عوامل خطر در برخی از افراد نیز مراجعات بیشتر به پزشک و مراقبت بهتر از این عضو حساس را طلب می‌نماید. این عوامل خطر عبارتند از:
- سابقه بیماری‌های چشمی در افراد خانواده
- افراد بالای 40 سال
- ابتلاء به بیماری دیابت
- سابقه ضربه به چشم به ویژه اگر نیاز به اقدامات طبی یا جراحی را موجب شده باشد
- سابقه مصرف برخی داروها از جمله استروئیدها (کورتون)
زمان تولد
لازم است پزشک اطفال جهت غربالگری، چشم‌های نوزاد را پس از تولد و قبل از ترخیص مورد معاینه قرار دهد. این مسئله بویژه در نوزادان نارس (Premature) اهمیت خاصی دارد. نوزادان نارس جهت معاینه چشم باید به چشم‌پزشک نیز ارجاع شوند (تصویر 1).
شش ماهگی
در شش ماهگی نیز شیرخوار باید تحت معاینه غربالگری توسط پزشک اطفال یا چشم پزشک قرار گیرد. در صورت شک به بیماری لازم است شیرخوار به صورت کامل و دقیق معاینه شود. برای این منظور گاهی ضرورت می‌یابد که معاینه تحت بیهوشی عمومی انجام گردد. هیچ شیرخواری وجود ندارد که نتوان وی را بدلیل سن پایین تحت معاینه چشم قرار داد.
سه تا پنج سالگی
بدلیل اینکه ممکن است بچه یا والدین متوجه بیماری چشمی نشوند، لازم است کودک در سنین سه و پنج سالگی تحت معاینه غربالگری قرار گرفته و از نظر وجود عیوب انکساری (نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم)، انحراف چشم و آمبلیوپی یا تنبلی چشم بررسی شود. همچنین در صورت وجود سابقه مثبت موارد فوق در افراد خانواده و یا بروز علائم چشمی مشکوک در کودک، معاینه دقیق توسط چشم‌پزشک ضرورت می‌یابد.
سن 5 تا 19 سالگی
برای اطمینان از سلامت چشم‌ها در این سنین، باید بطور منظم هر یک تا سه سال معاینه چشم انجام گیرد.
سن 20 تا 40 سالگی
بسیاری از افراد جوان چشم‌های سالمی دارند، ولی با این وجود لازم است که مراقبت‌های خاصی برای حفظ سلامت چشم‌هایشان انجام گیرد و هنگام انجام ورزش‌های خطرناک و یا در زمان اشتغال به امور فنی مانند کار با فلزات، چوب یا مواد شیمیایی، از عینک‌های محافظ استفاده نمایند. در سنین بین 20 تا 30 سالگی حداقل یک بار و در سنین 30 تا 40 سالگی حداقل دو بار معاینه توسط چشم‌پزشک ضروری می‌باشد.
همچنین در صورت بروز هر یک از علائم زیر باید به چشم پزشک مراجعه نمود:
- تغییر بینایی
- درد چشم
- دیدن جرقه‌های نور
- سابقه ضربه به چشم به ویژه اگر نیاز به اقدامات طبی یا جراحی را موجب شده باشد
- دیدن نقاط یا تصاویر تار و مبهم سیاه رنگ
- موج دار بودن خطوط صاف و لبه‌های صاف اجسام
- احساس خشکی چشم بهمراه خارش و سوزش
سن 40 تا 64 سالگی
استفاده از عینک در صورت نیاز و معاینه منظم هر دو تا چهار سال باید انجام شود.
سن بیش از 65 سالگی
معاینه هر یک تا دو سال و بررسی ویژه از نظر وجود گلوکوم، کاتاراکت و دژنراسیون سنی ماکولا.
به طور کلی به همه افراد سالم بزرگسال توصیه میشود تا بر اساس پیشنهاد زیر به‌صورت دوره‌ای توسط چشم‌پزشک مورد معاینه قرار گیرند:
- از 20 تا 30 سالگی یک بار
- 30 تا 40 سالگی دو بار
- 40 تا 50 سالگی سه بار
- و پس از 50 سالگی هر دو سال یک بار